TÜİK, TÜFE hesabında tutar açıklamayı bırakıyor

TÜİK, TÜFE hesabında tutar açıklamayı bırakıyor

TÜİK, TÜFE sonuçlarını yayınlarken 'yanıltıcı değerlendirmelere sebebiyet verdiği' gerekçesiyle tutar yerine endeks açıklayacağını duyurdu.

TÜİK, TÜFE hesabında tutar açıklamayı bırakıyor
16px
24px
23.06.2022 04:04
ABONE OLgoogle

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) madde sepetinde madde bazında fiyat yayımı yerine Amaca Göre Bireysel Tüketimin Sınıflandırılması (COICOP 5) kullanmaya başlayacağını duyurdu.

Duyuruda, "TÜFE kapsamında yayımlanmakta olan bazı tabloların sunum şekli ve içeriği konusunda, piyasadaki fiyat hareketlerinin kullanıcılar tarafından daha doğru okunması ve takip edilmesine imkan verecek bazı düzenlemeler yapıldığı" söylendi. Aylık bazda yayımlanmakta olan ortalama madde fiyatlarına ilişkin tablonun da, "kamuoyunda yanlış anlama ve yanıltıcı değerlendirmelere sebebiyet verdiği" gerekçesiyle Mayıs 2022 TÜFE sonuçlarının yayımlandığı tarihten itibaren güncellenmemesine karar verildiği belirtildi.

'Kurumumuz haksız eleştirilere maruz bırakılmaktaydı'

TÜİK'in açıklamasında şunlar kaydedildi:

"Bunun yerine Harcama Gruplarına Göre Endeks Sonuçları tablosunun kapsamı genişletilerek, Amaca Göre Bireysel Tüketim Sınıflaması-COICOP 4'lü düzey yerine, daha ayrıntılı endeks değişimlerini içeren ve COICOP 5'i düzeye denk gelen 144 temel başlık için endeks sonuçlarının yayımlanmasına başlanmıştır. 2022 yılı itibarıyla TÜFE kapsamında 409 madde, 904 madde çeşidi için her ay yaklaşık 560 bin 392 fiyat derlenmektedir. Fiyat derleme işleminin "madde çeşidi" düzeyinde yapılıp, dünya genelinde ortalama fiyatların tamamını yayımlayan neredeyse hiçbir ülke bulunmamasına rağmen, ülkemizde "madde" düzeyinde yayımlanıyor olması, söz konusu tablonun kamuoyunda yanlış değerlendiriliyor olmasının temel sebebidir. Netice olarak benzinli araç fiyatı olarak kamuoyuna sunulan madde fiyatı, takip edilen tüm benzinli araçların ortalama fiyatını yansıtmaktaydı. Bu durum homojen olmayan tüm maddeler için geçerlidir. Bu minvalde verilebilecek bir diğer örnek ise taze sebze ve meyve fiyatlarıdır. Mevsimsel geçişlerde fiyat hareketliliği yüksek olan ürünlerden, taze meyve ve sebze fiyatları haftada bir kez olmak üzere ayda dört kez derlenmektedir. Söz konusu madde fiyatları tablosunda Kurumumuz tarafından dört kez (her hafta) derlenmiş olan taze sebze ve meyve fiyatının ortalaması hesaplanarak yayımlanmaktaydı. Ancak, kamuoyunun son haftadaki (en güncel) fiyatlara odaklanması nedeniyle, Kurumumuz tarafından açıklanan dört haftanın ortalamasına dayalı taze sebze ve meyve fiyatları da diğer ürünler gibi sıklıkla tartışma konusu olmaktaydı. Taze sebze ve meyvede genel olarak sezon girişi olan aylarda, dört hafta ortalaması, son hafta fiyatından yüksek olabilirken, sezon sonunda ise son hafta fiyatlarına kıyasla daha yüksek ortalama fiyatlar oluşabilmekteydi. Kamuoyunda ise madde bazında son hafta fiyatlarından daha yüksek ortalama fiyat açıklandığında herhangi bir eleştiri gelmezken, tam tersi durumlarda Kurumumuz haksız eleştirilere maruz bırakılmaktaydı."

Benzin ve motorin fiyatları hakkında kamuoyu bilgilendirmesi

Duyuruda ayrıca, benzin ve motorin fiyatlarının, TÜİK bölge müdürlükleri tarafından aylık ürün fiyat derleme dönemlerinde, akaryakıt satış noktalarından derlendiği ifade edilerek, ilgili ürünlere tüketim miktarları ise Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan (EPDK) alınan günlük pompa satış miktarlarına ait idari kayıtlardan temin edildiği bildirildi. Özellikle benzin ve motorin fiyatlarındaki günlük fiyat dalgalanmalarından ötürü, bu ürünlere yönelik günlük talepler de genel itibarıyla zamlı fiyatlar yansımadan önce ciddi oranda artış gösterdiğine işaret edilen duyuruda, şu değerlendirmelere yer verildi:

"Kurumumuz tarafından ilgili ürünlere ait aylık ortalama satış fiyatı, günlük fiyatlarla günlük tüketim miktarlarının ağırlıklandırılması yöntemi ile hesaplanmaktadır. Uluslararası uygulamalar da fiyat değişikliği hesaplamalarının olabildiğince tüketim miktarı ile ağırlıklandırılmış fiyatlar üzerinden yapılmasını önermektedir. Bazı basın yayın organlarında yer alan ve reel iktisadi talebin göz ardı edilerek, sadece 'günlük ortalama fiyatlar' üzerinden basit ortalama alma yöntemiyle elde edilen yüzeysel fiyatlarla Kurumumuz tarafından ilgili ürünlere yönelik günlük tüketim miktarının da hesaplara dahil edilerek elde edilen "ağırlıklandırılmış ortalama fiyatların" farklılık göstermesi, kullanılan metodolojilerin farklılığından kaynaklanmaktadır. Homojen ürün gruplarında dahi farklı yöntemler kullanılarak aynı madde fiyatı sonuçlarına ulaşılmaya çalışılması neticesinde ortaya çıkan tartışmalar, TÜİK'in AB'ye üye ve aday ülkeler, EFTA ülkeleri, ABD ve Kanada'da olduğu gibi seçilmiş homojen maddeler haricinde kalan ürünlerin fiyatlarının yayımlanmaması kararının ne denli isabetli bir karar olduğunun önemli bir göstergesidir."

TÜİK’te sular durulmuyor

2022’nin Ocak ayında yeni TÜİK başkanı göreve başlamış, 19 Mayıs 2022 tarihinde ise enflasyon hesabını yapan Fiyat İşleri Daire Başkanı “görevden affı”nı istemişti.

Ayrıca en son açıklanan Mayıs 2022 TÜFE'sindeki hata ve eksikler de dikkat çekmişti. Bu ay açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi Bülteninde t1-İstatistiki bölgelere göre tüketici fiyat endeksi ve değişim oranları tablosu kaldırılmış, madde sepeti ve ortalama fiyatlar tablosu ise yayınlanmamıştı.

Yayınlanan tabloların sonunda Mayıs 2022 yazması gerekirken Nisan 2022 yazılmasıysa dikkat çekmişti.

E-Bülten Aboneliği
İş, Ekonomi ve Cemiyet hayatının özel gündemi Patronlar Dünyası'nda... Günlük E-Bülten'imize abone olun, Patronlar Dünyası ayrıcalıklarını yaşayın.
Patronlar Dünyası ile Bir Adım Önde