Yabancı varlıklarda 7 ayda 96 milyar dolarlık kayıp
TL büyük değer kaybedince, yabancıların Türkiye’de sahip oldukları varlıkların değeri sadece yedi ayda 96 milyar dolar azaldı.
Türk Lirası’nın dolar karşısındaki büyük değer kaybı, yabancıların Türkiye’de sahip oldukları varlıkların değerini de vurdu. Yabancıların Türkiye’de sahip oldukları varlıkların değeri bu yılın ilk 7 ayında tam 96 milyar 272 milyon dolar azaldı.
Türkiye’deki varlıkları büyük değer kaybı yaşayan yabancılar, Türkiye’ye yeni yatırım yapmaktan uzak durmaya ve ülkeden çıkmaya başladı.
Çarpıcı tablo, Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP) ve Ödemeler Dengesi verilerine yansıdı. 2018 Temmuz sonu itibarıyla, Türkiye’nin yurtdışı varlıkları, 2017 yıl sonuna göre yüzde 1.4 oranında azalışla 229.6 milyar dolar, yükümlülükleri (yabancıların Türkiye’deki varlıkları) yüzde 11.2 azalışla 620.3 milyar dolar oldu. 2017 sonunda 465.7 milyar dolar olan net UYP açığı (yabancılar Türkiye’deki varlıkları ile Türkiye’nin yurtdışındaki varlıkları arasındaki fark) Temmuz 2018’de 390.7 milyar dolara geriledi. Varlıklar 3.2, yükümlülükler 78.2 milyar dolar azaldı.
TCMB Danışmanı Zafer Yükseler, Twitter hesabından paylaştığı analizde, Ödemeler Dengesi verilerine göre aslında 2018’in ilk yedi ayında yabancıların Türkiye’deki varlıklarının 18 milyar dolar arttığını ancak değerleme ve kur farkından dolayı 96.2 milyar dolarlık kayıp olduğu için net UYP açığında söz konusu 78 milyar dolarlık düşüşün kaydedildiğini belirtti. TL’deki değer kaybı nedeniyle, yabancıların Türkiye’deki doğrudan yatırımlarında (fabrikalar, taşınır ve taşınmaz mallar) 59.7, portföy yatırımlarında (hisse senedi ve tahviller) 27.4 milyar, diğer yükülümlüklerde (kredi, mevduat, vd) 9 milyar dolarlık erime oldu.
Yerli kaçıyor, yabancı gelmiyor
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), son yıllarda Türkiye’den yurtdışında giden yatırımların (ODI) arttığına, bu karşın Türkiye’ye gelen doğrudan yatırımların (FDI) azaldığına dikkat çekti. Yılın ilk yedi ayında yurtdışında 3.6 milyar dolar doğrudan yatırım gittiğini ve Türkiye’ye 10.8 milyar dolar yatırım geldiğini belirten TEPAV, ODI/FDI oranındaki artışa dikkat çekti. 2002-2007 ortalaması yüzde 15.7 olan söz konusu oran, Temmuz 2018’de yüzde 33’e yükseldi.
Emre Deveci/Cumhuriyet
