Sosyal güvenliğe bir yıl rötar önerisi

IMF'nin yeni stand - by'ın ilk dilim kredisi için ön şart kabul ettiği yeni Sosyal Güvenlik Yasası'nın yürürlük tarihi 1 Ocak 2006'dan 1 Ocak 2007 tarihine çekiliyor. Bu öneri TBMM Alt Komisyonu'nca gündeme getirildi.
Yeni sosyal güvenlik sisteminin uygulanmaya başlanacağı tarihin ileri çekilmesine gerekçe olarak primsiz ödemeler ve Sosyal Güvenlik Kurumu yasalarının bu yıl içinde çıkarılmasının zor olacağını gösterildi.

IMF'de sorun yok
Bürokratlar ise alt komisyon önerisinin bütünüyle teknik ihtiyaçlardan kaynaklandığını bildirdi. IMF, sosyal güvenlik yasasının yürürlük tarihini değil Meclis'ten geçirilmesini şart koştuğu için, alt komisyon önerisinin sorun yaratması beklenmiyor.

Tasarı emekliliğe yeni düzen getiriyor
"Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu" başlığını taşıyan tasarı Emekli Sandığı'nın liyakat, Bağ - Kur'un basamak ve SSK'nın da primli sisteminin tek çatı altında aynı kural ve tanımlarla çalışmasını sağlayacak. Tasarının ana hatları şöyle:

Aylık bağlama oranları daha düşük, yaşlılık aylığı matrahı daha yüksek tutuldu. Yaşam sürelerinin uzayacağı ve ileriki yıllarda 25 yıldan daha uzun süre çalışılacağı varsayımına göre tasarlanan yeni sistemde "çok prim ödeyen daha yüksek emekli aylığı" alacak.

Yeni sistemin ilk sigortalıları 25 yıl sonra emekli olduğunda aylığının ancak yüzde 55'ini alacak. Sigortalılar kadınsa 58, erkekse 60 yaşını doldurarak emekli olabilecek. Ayrıca sigortalının en az 9 bin gün prim ödemiş olması istenecek.

2035'e kadar emeklilik yaşı değişmeyecek. Ancak 2036'dan emeklilik yaşı kademeli olarak artırılarak, 2075'ten sonra emekli olacaklardan 68 yaşını doldurmaları istenecek.

İlk defa sigortalı olacaklar 9 bin gün prim şartını yerine getiremezse, yaşlılık aylığına hak kazanmak için iki ayrı şartı yerine getirecek. Bunun için minimum yaş hadlerine (58 - 60 yaş) 3 yaş daha eklenecek, ayrıca sigortalıdan en az 5 bin 400 gün prim ödemesi istenecek. Sakat sigortalılar yaş koşuluna tabi olmaksızın sakatlık derecelerine göre daha kısa sürede emekli olabilecek.

Aylık veya gelirlere esas kazanç belirlenirken, sigortalının tüm çalışma sürelerinde elde ettiği kazancın ortalaması alınacak. Aylık bağlama oranı 2016'ya kadar yıllık yüzde 2.5, sonraki yıllarda yüzde 2 olacak.
Bütün ücret ve aylıklar, zam ve tazminatlar prime tabi olacak. Emekli Sandığı'nda makam ve temsil gibi tazminatlar mevcut sistemde kesenek oranında hesaba katılmıyor. Yeni sistemde yan unsurlar da keseneklendirildiği için sigortalının matrahı yükselecek.

Buna karşılık milletvekilleri, müsteşarlar ve genel müdürler gibi üst düzey sivil yöneticilerin emekli aylıkları bugünkü seviyelerinin altında kalacak. Mevcut sistemde bir memur bir ay bile müsteşarlık yapsa makam ve temsil tazminatları benzeri yan ödemelerden dolayı yüksek emekli aylığı alıyor. Yeni düzende memurun emekli aylığı yan ödemelerinin toplamı ölçüsünde artış görecek.

Prime esas kazanç, sigortalı tarafından belirlenecek tutar üzerinden hesaplanacak. Hizmet süreleri prim ödedikleri anda başlayacak. İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için genel sağlık sigortası priminin de ödenmesi gerekecek.

Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için prim oranı yüzde 20 olacak. Bu rakamın yüzde 9'unu sigortalı, yüzde 11'ini işverenler karşılayacak. Devlet yüzde 5 oranında sosyal güvenlik katkı primi ödeyecek.

Hükümetin 4 Nisan'da Meclis'e sevk ettiği tasa