Kulüpler yeni gelir kapıları keşfetti futbol, stadyumların dışına taştı

İngiltere, Almanya, İtalya, İspanya ve Fransa liglerinde maç hasılatı kulüp gelirlerinin sadece yüzde 21'ini oluşturuyor. Türkiye'de ise dört büyükler dışında kıpırdanma yok. Beşiktaş sponsorluk anlaşmalarına verdiği önemin karşılığı olarak 21 milyon doları kasasına koydu. Fenerbahçe ise geçen yıl boyunca lisanslı ürünlerin satışından 15 milyon dolarlık ciro elde etti. Galatasaray'ın yüzü 100. yılında pazarlama ve reklamdan gülerken, Trabzonspor borsaya girerek borçlarının büyük bir kısmını ödedi.

Dünyadaki örnekler de futbolun bacasız sanayi haline geldiğini gösteriyor. İspanya'nın önde gelen kulüplerinden Real Madrid önceki yıl 35 milyon Euro bonservis bedeli ödeyerek transfer ettiği Beckham'ın forma satışlarından kısa sürede 120 milyon Euro kazandı. Chelsea'nin ise Samsung'la 95 milyon dolarlık anlaşma yapması futbolun statlara dar gelmeye başladığının göstergesi. Dünya genelinde 200 milyar dolara ulaşan futbol pastasından pay almak isteyen kulüpler, gelir kalemlerinde çeşitliliğe gidiyor. Kısa süre öncesine kadar maç hasılatlarının toplam gelirler içindeki oranı yüzde 60'ları bulurken, bu miktar gittikçe azalıyor. Futbol pastasından aslan payını alan 5 ülkede toplam futbol gelirinin yüzde 79'u medya, sponsorluk ve ‘merchandising' (kulüp kaşkollarının, formalarının, kasketlerinin ve diğer amblemli eşyalarının satışı) gelirlerinden oluşuyor. Futbolu yeşil sahanın dışına taşıyan ve bunu başarıyla sürdüren Manchester United, 250 milyon dolara varan gelirleriyle dev bir şirketi andırıyor. Dünya üzerinde 50 milyon taraftarı olan İngiliz kulübü, gelirlerinin yüzde 40'lık kısmını 70 bin kişilik Old Trafford'dan elde ediyor. Müze ve eğlence merkezlerinin bulunduğu stadyum maçın olmadığı günlerde kulübe büyük paralar kazandırıyor. İngiliz futbol takımı, reklam ve medya gelirlerini de hızla artırıyor. Kulüp, 4 yıl önce Vodafone ile imzaladığı sponsorluk anlaşmasının ardından 36 milyon sterlini kasasına koymuştu.

İspanya'nın ünlü kulübü Real Madrid ise forma satışlarından kazandığı paralarla futbolculara ödediğinin 4 katını çıkarıyor. Beckham'ı 35 milyon Euro'ya transfer eden kulüp, bu futbolcunun tanesi 60 Euro'dan 2 milyon formasını satarak 120 milyon Euro kazandı. Futboldaki değişimle birlikte alt gelir grubuna mensup seyircinin yerini stadyum localarına kurulan VIP'ler alıyor. Chelsea'nin 20 bin kombine kartlı seyircisi takımları için yılda ortalama 2 bin 740 dolar para harcıyor. Özellikle kulübün lisanslı ürün satışlarında yaşanan patlama petrol milyarderi Başkan Abromovich'in yüzünü güldürüyor. 415,6 milyon Euro'luk Şampiyonlar Ligi pastası ise kulüplerin uluslararası arenada iştahını kabartıyor. İstanbul'da oynanan Şampiyonlar Ligi finalinde Milan'ı yenerek kupayı alan Liverpool, 30,6 milyon Euro'yu gelirlerine dahil etti.

Türkiye'de de futbol takımlarının anonim şirket olmaya başlamasıyla birlikte kulüplerin gelir kaynakları tribünlerin dışına çıktı. İsim hakkı, naklen yayın, forma, reklam ve sponsorluk gelirlerinin payı stat gelirlerini geçti. Özellikle Fenerbahçe, gelir kalemlerinin çeşitliliği bakımından rakiplerinin önünde seyrediyor. Şükrü Saracoğlu Stadı'nın 52 bin kapasiteye ulaştığı gün gişe hasılatının 1,2 trilyon liraya çıkması yatırımların Sarı Lacivertlilere yüksek kârlarla geri döndüğünü gösteriyor. Merchandising'i de ciddi bir gelir kapısı haline getiren F.Bahçe, bunun karşılığını fazlasıyla alıyor. Geçtiğimiz yıl Fenerium'dan yapılan alışverişlerin cirosu 15 milyon dolar civarında. Beşiktaş ise yüzüncü yılda yakaladığı forma satış grafiğini devam ettirmek için yatırımlar yapıyor. Sponsorluk gelirlerini geçtiğimiz yıllara oranla yüzde 30 artıran Siyah Beyazlı ekip, Ülker ile imzaladığı anlaşmanın ardından kasasına 21 milyon dolar koydu. Geçen sezon 60 bine yakın forma satışı gerçekleştiren kulüp ayrıca 20 yeni mağaza açmayı planlıyor. 100. yılında sportif anlamda istediği başarılara imza atamayan Galatasaray'ın lisanslı ürün satışlarında yakaladığı grafik gelirlere de yansıyor. G.Saray Pazarlama AŞ satışlarından elde edilen gelirler toplam gelirlerin yüzde 50'ye yakını.